Na een intensieve zwemtraining kan het voorkomen dat je wat duizelig- of licht in het hoofd bent wanneer je weer aan de kant van het zwembad staat. Ook triatleten kunnen na het zwemmen last hebben van dit gevoel en soms zelf onwel worden in de transitie zone. De bloeddruk tijdens het zwemmen, kan normaal of zelfs hoog zijn, maar bij het uit het water komen gaat het mis: de bloeddruk daalt sterk en dit kan klachten geven zoals een licht gevoel in het hoofd en duizeligheid.

Tijdens het zwemmen of dat nu tijdens een training in het zwembad is of in open water vinden er allerlei fysiologische veranderingen in het lichaam plaats. Vooral de verdeling van het bloedvolume past zich aan door de horizontale positie van het lichaam, de druk en temperatuur van het water en de inspanning die vooral met het bovenlichaam geleverd wordt. Bloed verplaatst zich van buiten (de perifere bloedvaten) naar binnen (centraal) en meer naar de borstholte (thorax). Op het moment dat je het water uitkomt en weer rechtop staat zal het bloed zich door de zwaartekracht vanuit de borstkas (thorax) naar onder het middenrif (diafragma) in de grote onderste holle ader (vena cava inferior) verplaatsen. Hierdoor verminderd de veneuze terugvloed (veneuze return) naar het hart, zal de hartkamer vulling en de (cardiac) output van het hart afnemen waardoor de bloeddruk daalt. Een lichte daling van de bloeddruk bij staan is geen probleem, maar bij een daling van meer dan 20mmHg bovendruk (systolische druk) of bij een daling van meer dan 10mmHg onderdruk (diastolische druk) kan er een gevoel van duizeligheid optreden. Dit is ook wel bekend als orthostatische hypotensie.

Orthostatische hypotensie is bij een goede gezondheid van hart en bloedvaten niet gevaarlijk maar wel vervelend. Voor triatleten kan het tijdens de transitie van water naar fiets voor vertraging zorgen. De bloeddruk zal zich uiteindelijk tot normale waarden herstellen. Receptoren in belangrijke slagaders (Aorta, arteria carotis) zullen bij een lage bloedruk een reflex ingang zetten die kortstondig de harstslag sneller doet slaan en de bloedvaten zal vernauwen met als gevolg een verhoging van de bloeddruk.

Wat kan je doen om duizeligheid na het zwemmen te verminderen of te voorkomen:

1)     Goede vocht inname: het lijkt eenvoudig, maar een goede hydratietoestand voor-, tijdens- en na het sporten is belangrijk voor het behoud van de bloedruk en je prestaties. Blijf dus voldoende drinken.

2)     Ademhalingstechniek: Valsalva (en Frenzel) techniek kan helpen de bloeddruk op peil houden wanneer je het water uitkomt

3)     Duursport: ga regelmatig trainen dit verbeterd de tolerantie van het lichaam op bloedruk wisselingen, duursporten hebben de voorkeur boven een korte intensieve krachtsinspanning

4)     Uitzwemmen: na een forse inspanning zoals een set van 25 meter sprints is het verstandig om een paar baantjes in een rustig tempo uit te zwemmen

Voor triatleten:

5)     Draag een wetsuit: Naast voordelen als een goede isolatie en drijfvermogen zorgen deze pakken ook voor een evenwichtige verdeling van druk op het veneuze systeem

6)     Oefen water-fiets transities regelmatig zodat je niet overvallen wordt door het gevoel van duizeligheid en dit tijdig leert herkennen.

Meer lezen:

Figueroa JJ, Basford JR, Phillip A, Preventing and treating orthostatic hypotension: As easy as A, B, C, Cleve Clin J Med. 2010 May; 77(5): 298-306. Doi: 10.3949/ccjm.77a.09118

Nualnim N, Parkhurst K, Dhindsa M, Tarumi T, Vavrek J, Tanaka H; Effects of Swimming Training on Bloodpressure and Vascular Function in Adults > 50 Years of Age; The American  journal of cardiology 109 (7), 1005-1010,2012

http://www.triradar.com